संस्था

लाखाची गोष्ट

लाखाची गोष्ट आकड्यांची भरली एकदा सभा सगळ्यांना होती बोलायला मुभा एक म्हणाला, दहा अंकात मीच पहिला, तेव्हा... अध्यक्षाचा मान हवा मला शहाणाच आहेस... दोन ओरडला रागारागाने जायला निघाला तीन बसून ठोकून मांडी चाराने घातली पायाला आढी, पाच हालवीत बस..

पाऊसर

पाऊसर ये पाऊसा, ये पाऊसा तुला हाक कसे मारायचे ना कळे मला, तू केव्हा पण येतोस, आणि केव्हा पण जातोस, समजत नाही मला. ज्या लोकांना गरजेचे पाणी, त्या लोकांना का ऐकवतोस बिजलीची वाणी, ज्या गावात मिळत नाही पिण्याचे पाणी, त्या गावात तुझी का होते वनवाणी..

जिद्द

जिद्द एक छोटेसे पण टुमदार असे गाव होते. त्या गावाजवळ घनदाट असे जंगल होते. त्या गावामध्ये चिनू नावाचा मुलगा त्याच्या आजीसोबत राहत होता. चिनु च्या घरची परिस्थिती बेताचिच होती. आजी अंगणात जाऊन जमेल तशी फळे आणायची आणि आठवडी बाजारामध्ये विकायची त्यावरच त्यांच..

मायेचा अवतार आई

मायेचा अवतार आई जन्म देते आई सांभाळते आई मायेचा अवतार आई माझी आई जेव्हा ती रडते आम्ही तेव्हा रडतो जेव्हा ती हसते आम्ही तेव्हा हसतो तिच्या चरणी विश्व ती थकत कधी नाही प्रेम करणे लेकरांवर अशी माझी आई मुलं मोठी व्हावी स्वप्न ती पाहते ..

अवयवांवर आधारित मराठी म्हणी

अवयवांवर आधारित मराठी म्हणी 1. एका हाताने टाळी वाजत नाही 2. अंथरूण पाहून पाय पसरावे 3. नाकापेक्षा मोती जड 4. आपलेच दात आणि आपलेच ओठ 5. उचलली जीभ लावली टाळ्याला 6. आंधळा मागतो एक डोळा आणि देव देतो दोन डोळे 7. हसे लोकाला आणि शेंबुड आपल्या नाकाला 8. ..

आपण सारे शाळेत जाऊ

आपण सारे शाळेत जाऊ आपण सारे शाळेत जाऊ, आपण सारे शाळेत जाऊ, आपण सारे शाळेत जाऊ, ओ आपण सारे शाळेत जाऊ ॥1॥ शाळेत होतात गप्पा गोष्टीही पण वेळ नसते ती मस्तीची नाहीतर असतो प्रसाद मोठा, हाताशी हो हात आपण सारे शाळेत जाऊ, ओ आपण सारे शाळेत जाऊ ॥2॥ श..

असे शिक्षण हवे मला

असे शिक्षण हवे मला अज्ञानाकडून ज्ञानाकडे नेणारे अपयशात यश शोधायला लावणारे गर्दीत माणसांच्या माणुसकी जपणारे असे शिक्षण हवे मला ॥1॥ पुस्तकांचे ओझे नव्हे तर मैत्री देणारे नुसती पोपटपंची नसून खरे ज्ञान देणारे प्राण्त ज्ञानाचे उपयोजन शिकवणारे असे श..

आजोबांना पत्र

आजोबांना पत्र प्रिय आजोबा, तुम्हांला तुमच्या लाडक्या गोलूचा शि. सा. न. आजोबा, मला तुमच्याकडून घरी परतून दहा दिवस झाले; पण खरं सांगू? मला इथे अजिबात करमत नाहीय. इथे आई, बाबा, मीनूताई, केशवकाका सर्व जण आहेत; पण तरीही मनच लागत नाहीय. किती मजा केली न..

मला काय हवंय

मला काय हवंय कविता काही नाती ना किचनच्या एका कोपऱ्यात जपून ठेवलेल्या लोणच्याच्या बरणीसारखी असतात. जिला कितिही जपलं, सवरलं तरी कधीतरी ती हातातून निसटतेच. मग कारण भले काहीही असो, कधी बरणीवरची पकड सैल झाल्यामुळे असो की, स्वत:च्याच हलगर्जीपणामुळे ..

नाती

नाती नाती म्हणजे असे बंधन जिथे असते प्रेमाची गुंफण॥धृ॥ या बंधनातून काय हवं, हवा मला विश्वास कौतुकाची थाप आणि अस्तित्वाचा ध्यास॥1॥ उमेदीच्या वाटेवर असावा त्यांचा सहवास फक्त सोबत असण्याचा नको नुसता आभास॥2॥ नात्यांच्या बंधनामुळे मिळावा नवा आत्..

सहवास

आईसमोर बसले की, आयुष्य किती कष्टपूर्ण आहे हे कळेल. निरागस लहान बाळासमोर बसले की, आयुष्य किती सुखाचे आहे हे कळेल साधुसंतांसमोर बसले की, सर्व काही दान करावेसे वाटेल व्यापाऱ्यासमोर बसले की, कमवलेली संपत्ती किती कवडीमोल आहे असे वाटेल शिक्षकासमोर..

शाळा - मला काय मिळाले?

शाळा - मला काय मिळाले? शाळा असते आपले दुसरे घर शाळा करते इच्छा पूर्ण थोडा अभ्यास खूप मजा आणि ते अविस्मरणीय क्षण मॉनिटर होण्यासाठी सर्वजण असतात उत्साही सहलीची मजा वेगळी सर्व मुलांबरोबरी शाळेची घंटा वाजता सर्व मुले पळत सुटे झालो 10वी पास क..

आई

आई आई तुझ्या आठवणीने कंठ दाटून आला तुझ्या हातचा बनवलेला जेव्हा डब्बा मी खाल्ला प्रत्येक घासागणिक आठवण आली कारल्याची भाजीसुद्धा गोड झाली घास घालताना तोंडात डोळे भरून आले जणू आमटीतून मी अमृत प्याले जगात नाहीस असं कळलं साऱ्या जगासमोर ..

खरा मित्र

खरा मित्र एके दिवशी एक लाकूडतोड्या जंगलात गेला. त्याला एक वाघ शिकाराच्या जाळ्यात अडकलेला दिसतो. तो वाघ त्याला मदत मागू लागतो. लाकूडतोड्या त्याला जाळ्यातून सोडवतो. वाघ लाकुडतोड्याला आपल्या गुहेत घेऊन जातो आणि त्याला सोने, चांदी व पैसे देतो. त्यावर लाकूड..

आजी-आजोबाचं हृदयस्पर्शी नातं

आजी-आजोबाचं हृदयस्पर्शी नातं माणसाचं जीवन कुटुंबव्यवस्थेवर आधारित आहे. त्या कुटुंबव्यवस्थेत नाती महत्त्वाची आहेत. कुटुंबात अनेक नाती असतात. आई-बाबांचं नातं, बहीण-भावाचं, बहिणी-बहिणीचं, भावा-भावाचं नातं, आत्या, मामा, काका, मावशीचं नातं, मैत्रीचं ना..

घरकुल

घरकुल घरकुल संस्कारांचे । परिपूर्ण विचारांचे ॥ प्रेम पाया हा घराचा । एकत्रित कुटुंबाचा ॥ मनी नको अहंकार । ध्यानी राहोत उपकार ॥ नातीगोती जपू सारी । माणुसकीचे धन भारी ॥ शांतता नांदे लक्ष्मीसवे । प्रसन्नता नित्य तिथे ॥ ताठपणा वैरी ..

सुट्टीतील सहल (माझा अनुभव )

सुट्टीतील सहल (माझा अनुभव ) या वर्षी मे महिन्याच्या सुट्टीत आम्ही माझ्या मामाकडे साताऱ्याला गेलो होतो. दुसऱ्या दिवशी मामा आम्हांला पाचगणीला घेऊन गेला. जाताना वाटेत ‌‘आसले' या गावी भवानी माता मंदिराला भेट दिली. हे मंदिर एका टेकडीवर आहे. मंद..

सिनेमा - सिरियलमधून मला काय हवंय?

सिनेमा - सिरियलमधून मला काय हवंय? पूर्वीच्या काळी मनोरंजनाला तसं दुय्यमच स्थान होतं. मनोरंजन कधीकधी आपल्याला आपल्या कर्तव्यापासून दूर करतं, असं मानलं जायचं. भावनेपेक्षा कर्तव्य श्रेष्ठ असं मानलं जायचं. पण आताच्या काळी मनोरंजनाला बरंच महत्त्व आलं आहे. य..

झाड

झाड परवा मी झाडाला मारला एक दगड बाबा म्हणाले आईला, ‌‘ह्याला खूप बदड.' झाडाला असं कधी दगड कोणी मारतं का? झाडाला लागलं, तरी झाडं कधी बोलतं का? दगड न मारतासुद्धा झाड खूप काही देतं उन्हामध्ये सावली आणि फळेसुद्धा देतं ! झा..

स्त्री : ईश्वराची सर्वोत्तम कलाकृती

स्त्री : ईश्वराची सर्वोत्तम कलाकृती स्त्री ही परमेश्वराने घडवलेली सर्वोत्तम कलाकृती आहे. स्त्री म्हणजे मुदृता आणि कठोरता, कष्ट आणि माधुर्य, कणखरपणा आणि हळवेपणा, संयम आणि चिकाटी, जिद्द आणि धडाडी, नियोजन आणि कृती, सौंदर्य आणि बुद्धी या साऱ्यांचे प्रतीक. ..

जीवन

जीवन एक होता लाकूडतोड्या. त्याचं नाव होतं रमेश. एकदा तो एका छान शेताजवळ असलेल्या मोठ्या झाडाखाली बसला. रमेश खूप थकल्यामुळे त्याला वाटलं की, 10 मिनिटं आराम करू या. थोडा वेळ त्याने आराम केला. मग रमेश उठल्यावर त्याला वाटलं, की संध्याकाळ होत आली. त्यामुळे ..

मौनसंवाद

मौनसंवाद मौन म्हणजे काहीच न बोलणे आणि संवाद म्हणजे बोलणे. थोडक्यात काही न बोलता संवाद साधणे; पण हा मौनातील संवाद साधायचा कसा? खरे तर संवादामुळे नाते छान खुलते. आई-वडील, आजी-आजोबा, मित्र-मैत्रिणी, शिक्षक, शेजारी, नातेवाईक यांच्या सारख्या अनेकांशी आपण प..

स्वप्न आणि सत्य

स्वप्न म्हणजे काय? तर, स्वप्न म्हणजे जीवनातील पुढच्या वाटचालीचा पाया. आपण दिवसभरात जे काही पाहतो, त्या विषयाशी निगडित आपल्याला रात्री झोपेत दिसतं. त्याला आपण स्वप्न पडलं, असं म्हणतो आणि मग आपण म्हणतो की, मी डॉक्टर होईन, इंजिनीअर होईन, पोलिस होईन. अशा ..

प्रवास

प्रवास ‘प्रवास’ हा प्रत्येकाच्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग असतो. मग तो एका ठिकाणाहून दुसर्‍या ठिकाणी जाणारा असो किंवा आयुष्याचा असो. प्रवासाचे वर्णन काही शब्दांत करणे अशक्यच असते. ‘आयुष्य’ हादेखील एक प्रवासच असतो. त्यात अनेक ..

लाकडी चमच्यांची फुलदाणी (फ्लॉवरपॉट)

लाकडी चमच्यांची फुलदाणी (फ्लॉवरपॉट) साहित्य ः लाकडी चमचे (आईस्क्रीमचे), कार्ड पेपर, पुठ्ठा, चमकी, लेस, फेव्हिकॉल, मणी (कुंदन) कृती ः प्रथम गोल आकाराचा छोटा पुठ्ठा कापून त्याला कार्ड पेपर चिटकवणे. कार्ड पेपरचा कोनचा आकार करून विशिष्ट पद्धतीने पुठ्ठ्..

संवाद : एक आवश्यक गोष्ट

संवाद : एक आवश्यक गोष्ट खाऊ नको, नको फ्रॉक आई, अगं ऐक जरा नको, नको काहीच मला माझ्याशी तू बोल जरा लॅपटॉप ठेवून बाजूला तो बाबा, बोला माझ्याशी बिझी एवढे झालात, तर संवाद साधू कोणाशी? लहान मुलांचे दुःख या ओळींतून आपल्याला जाणवेल. आई-बाबा दोघेही ..

ई-शिक्षण काळाची गरज

ई-शिक्षण काळाची गरज काल शिकवत होतो, तसेच आजही शिकवत राहिलो तर आपण आपल्या मुलांपासून त्यांचा भविष्यकाळ हिरावून घेऊ, असे जॉन ड्युई या थोर शिक्षनविचारवंताचे विचार आजच्या कोरोनाच्या संकटकाळीही योग्य वाटतात. आज शिक्षण क्षेत्रात सगळीकडे ई-शिक्षण याचा झंझावात..

पितृहृदय

पितृहृदय श्याम नावाचा एक मुलगा वडगाव नावाच्या छोट्या गावात राहात होता. श्याम चौथीत शिकत होता. त्याची परिस्थिती अत्यंत गरिबीची होती. त्याचे वडील शेतकरी होते. तो दोन दिवसांच्या सुट्टीसाठी मामाच्या गावाला जाणार होता. त्याकाळी बैलगाडी हेच प्रवासाचे साधन हो..

जीवन घडू दे!

जीवन घडू दे! जीवन घडू दे, अमुचे जीवन घडू दे यश मिळू दे, आम्हां ध्येय मिळू दे सूर्य, चंद्र, तार्‍यांसम जीवन उजळू दे ॥ आशेचे सूर दशदिशांत, दिगंतात निनादू दे ध्येयाच्या वाटेने आम्हा उंच भरारी घेऊ दे सूर्य, चंद्र, तार्‍यांसम जीवन उजळू दे..

निसर्ग

निसर्ग निसर्ग आमचा सोबती त्याचे गुण गाऊ संगती निसर्गात असतो फळ-फुलांचा मळा निसर्गात भरते रोज पक्ष्यांची शाळा निसर्गाचे ऋण आहेत किती मोजू शकत नाहीत माणसे इतकी निसर्ग आपल्याला देतो प्राणवायू त्याचे हे उपकार मी कसे सांगू? निसर्गाची माया वे..

टाकाऊपासून टिकाऊ सायकल

टाकाऊपासून टिकाऊ सायकल साहित्य : 4 बांगड्या, सुतळी, खराट्याची काडी, पांढरे मणी, कागदी कप, कागदी पुठ्ठा, गोल्डन पट्टी, फेव्हिकॉल इत्यादी. कृती : सायकल तयार करताना प्रथम तीन बांगड्यांना, खराट्यांना व कपांना सुतळी गुंडाळून फेव्हिकॉलने ती चिटकवणे. सुतळी..

साप झाला शहाणा

साप झाला शहाणा एक होती मुंगी. ती नेसली रंगीत लुंगी. शोधायला निघाली पुंगी. कशाला हवी पुंगी? तर म्हणे, ‘एक भला मोठा साप आमच्या वारुळाशेजारून जातो. ना इकडे बघत ना तिकडे बघत. नुसता स्वतःच्या तोर्‍यात. त्याच्या थंडगार अंगाखाली आम्ही बिचार्‍..

बालकाचे मन

बालकाचे मन आज शाळेला सुट्टी लागली मला तर काय मज्जाच आली. मनात विचार करु लागलो की हे करू का ते करू? मैदानात जाऊन खेळ खेळू की बागेत जाऊन घसरगुंडी खेळू की बागेत नुसत्या फेर्याच मारू नदीवर जाऊन मनसोक्त डुंबु की पाण्यात नुसत्या नावा सोडू झाडावरचे प..

आमचं ‘बाया पक्षी उद्यान’

आमचं ‘बाया पक्षी उद्यान’ शाळेतून येतायेता एका चिमुकल्या बाळाच्या रडण्याचा. आवाज कानावर पडला. सहज वळून बघितलं, तर तो रडण्याचा आवाज एका घरातून येत होता. त्या मुलाची आई त्याला जेऊ घालण्याचा प्रयत्न करत होती; परंतु, ते बाळ जेवतच नव्हतं. शेवटी आ..

अंगणातील अंगत-पंगत अविस्मरणीय अनुभव

अंगणातील अंगत-पंगत अविस्मरणीय अनुभव लहानपणी मित्र-मैत्रिणींसोबत एकत्र खेळायचो, तसेच एकत्र जेवायचं यालाच आम्ही अंगत-पंगत म्हणत असू. अंगणात संध्याकाळच्या वेळेला थंडगार हवेत चंद्राचा पांढराशुभ्र प्रकाश छोटासा बारीक दिवा किंवा ट्यूब लाईटच्या प्रकाशामध्ये, ..

सुट्टीची किमया

‘सुट्टी’ असा नुसता शब्द उच्चारला, तरी मनाला किती दिलासा मिळतो. आपण कोणत्याही वयाचे असलो, तरी सुट्टीचा आनंद उपभोगता यावा यासाठी सुट्टीची आतुरतेने वाट बघत असतो. सुट्टी छोटी असो वा मोठी. तिची किमयाच काही वेगळी असते. याच सुट्टीत नवीन गोष्टी श..

सच्ची गच्ची

सच्ची गच्ची आली कोविडची महामारी लॉकडाऊनचीही झाली स्वारी कोंडूनी गेलो आम्ही घरी रया सुट्टीची गेली सारी शाळा नाही तरी शिक्षा स्वच्छतेच्या अपेक्षा आखून दिली आम्हा कक्षा सतत कडी सुरक्षा कोरोनाचा भलताच थाट धुवा सारखे पाय अन् हात हाय हाय झाला घ..

आठवणीतलं बेळगांवचं घर

आठवणीतलं बेळगांवचं घर घर नं 1250, बसवाण गल्ली, शहापूर, बेळगांव. असा माझ्या घराचा पत्ता. कर्नाटकात नंदीला बसवण्णा म्हणतात. आमच्या गल्लीच्या एका टोकाला एक नंदीचं देऊळ होतं, म्हणून गल्लीचं नाव बसवण्णा गल्ली. तर या गल्लीत होतं आमचं पारंपरिक घर. घर कसलं, ख..

घर तेथे अंगण

घर तेथे अंगण घर तेथे अंगण, ही संकल्पना सर्वांना माहीत असेल. ही छोटीशी संकल्पना फार काही सांगून जाते. घर म्हटलं की, अंगण येतंच. अंगणामुळेच घराची शोभा वाढते. अंगणाशिवाय घराला घरपण राहत नाही. एखाद्या छोट्याशा घरालासुद्धा मोठं अंगण केलं की, ते घर मस्त टुमद..

माझा पाल्य माझी जबाबदारी

माझा पाल्य माझी जबाबदारी माझे नुकतेच डी.एड. संपले व लगेच दोन महिन्यात मला नोकरी लागली. शाळेत नोकरी लागल्यानंतर मला इयत्ता पहिलीचा वर्ग दिला. वर्गात मुले, मुली व मी, आम्ही दोघेही एकमेकांसाठी अनोळखी होतो. हळूहळू मी, मुलांमध्ये रमून गेले. काही मुले हुशार,..

माझे अंगण आनंदाची आठवण

माझे अंगण आनंदाची आठवण कुहू-कुहू कोकीळेचा स्वर कानी आला आणि मला चाळीतल्या अंगणातील चिमण्यांचा चिवचिवाट ऐकू येऊ लागला. आमच्या चाळीत सलग 14 खोल्या म्हणजे एक पुढची एक मागची स्वयंपाक खोली, मागे अंगण आणि पुढे ओटा. तोही 14 खोल्यांचा सलग आणि त्याच्या पुढे म..

मी चहा बोलतोय...

माझे नाव चहा सर्वत्र माझी वाहवा होते. मी कुठे नाही? सर्वत्र आहे जळी-स्थळी-काष्ठी-पाषाणी म्हणतात तसे खेड्यात, शहरात, गरिबांच्या झोपड्यात आणि श्रीमंतांच्या बंगल्यात हरघडी मी तुमचा कंटाळा दूर करतो. दिवसाची सुरुवातच माझ्याशिवाय होत नाही. तसा मी फार पुरातन..

जग विस्तारलं; मामाचं गाव मात्र हरवलं...!

जग विस्तारलं; मामाचं गाव मात्र हरवलं...! परीक्षेचा शेवटचा पेपर दिला की झुकझुक गाडीत बसून मामाच्या गावाला जाण्याचं एक वेगळंच आकर्षण पूर्वी बच्चेकंपनीला असायचं. पण आताच्या पिढीला मात्र हे अनुभवायला मिळत नाही. कारण तो हिरवा निसर्ग, आजीआजोबांची माया, मामीच..

इवलसं रोप..

इवलसं रोप.. इवलसं रोप, दिसतं किती छान वार्‍यावर त्याची, डुलते कशी मान. इवल्याशा रोपाला, इवली इवली पानं त्याच्यासोबत ती सुद्धा, गात असतात गाणं. इवल्याशा रोपाचं, झाडसुद्धा होतं थोडं थोडं म्हणताना, किती मोठं होतं. झाडाचा हात पानं, धरून ठ..

वाडा

वाडा समाज हा परिवर्तनशील असतो. त्यात सतत बदल घडतच राहतात, पण हा बदल हळूहळू झाला तर सर्वांच्या पचनी पडतो. पुण्यातल्या पेठांपेठातून हळूहळू उतरणारा दिवस, दारात रांगोळीचे सडे, घराघरातून येणारे रेडिओ-टी.व्ही.चे आवाज, नळांवरील भांड्यांचे आवाज आज हे चित्र तुम..

मी चिऊताई बोलतेय..

मी चिऊताई बोलतेय.. चिव.. चिव.. चिव.. चिव.. अरे ओळखलं का मला? मी चिऊताई बोलतेय.. हो, सांगावं लागत आहे मला कारण, मी आता जास्त दिसत नाही तुम्हाला. आमची संख्या कमी होऊ लागली आहे आता. ’जहाँ डाल डाल पर सोनेकी चिड़ियां करती है बसेरा, वो भारत देश है मेरा..

अंगणाचं आत्मवृत्त

अंगणाचं आत्मवृत्त मित्रांनो, ओळखलं का मला? अरे, मी अंगण बोलतोय. जिथे तुम्ही मुलं खेळता, बागडता. आलं का लक्षात तुम्हाला? मी आज तुम्हाला माझी म्हणजेच अंगणाची जीवनशैली सांगणार आहे.एक काळ होता तेव्हा मी साधी गवताची जमीन होतो. कालांतराने जेव्हा बदल होत गेले, त..

आजी-आजोबाचं हृदयस्पर्शी नातं

आजी-आजोबाचं हृदयस्पर्शी नातं माणसाचं जीवन कुटुंबव्यवस्थेवर आधारित आहे. त्या कुटुंबव्यवस्थेत नाती महत्त्वाची आहेत. कुटुंबात अनेक नाती असतात. आई-बाबांचं नातं, बहीण-भावाचं, बहिणी-बहिणीचं, भावा-भावाचं नातं, आत्या, मामा, काका, मावशीचं नातं, मैत्रीचं नातं......

ऐक कहाणी पाण्याची

ऐक कहाणी पाण्याची हिरवाईची केली कत्तल सुखसोयीच्या नादाने थेंबासाठी व्याकुळ होशील, ऐक कहाणी पाण्याची किती संकटे आली गेली, तुझ्या मानवा करणीने नको करू तू कयास आता निसर्गापुढे जाण्याची पुराणातही कथा रंगल्या त्या पाण्याच्या थेंबाने गंगा आली धरत..

घराशी हितगुज

घराशी हितगुज जन्मापासून लग्न होईपर्यंत ज्या घरात आपण राहतो, जिथे सर्व बालपण, अनेक सुख-दु:खे अनुभवतो, त्या घराबद्दल आत्मीयता तर निश्‍चितपणे असतेच. मात्र, लग्नानंतर खूप वर्षांनी मी आमच्या शेजार्‍यांच्या घरी जाणार होते. आमच्या ‘त्या̵..